Strajk Szpularek powraca

W historii Polski strajkowały pielęgniarki, stoczniowcy, kolejarze, nauczyciele… Jednak jeszcze przed nimi jako pierwsi strajkowali żyrardowscy robotnicy pracujący w największych zakładach włókienniczych XIX-wiecznej Europy – w żyrardowskich Zakładach Lniarskich. A zaczęło się wszystko od kobiet – szpularek, które jako pierwsze powiedziały „nie”…

Pierwszego dnia strajku, 23 kwietnia 1883 roku, 245 robotnic żyrardowskiej fabryki lniarskiej nie przystąpiło do pracy na znak protestu, postulując przeciw ciężkim warunkom pracy, niskiemu wynagrodzeniu i zatrudnianiu dzieci w fabryce. Strajk, w którym łącznie wzięło udział ok. 8 tys. pracowników fabryki (do szpularek dołączyli następnie tkacze), mimo, że był krwawo tłumiony przez Kozaków oraz żołnierzy carskich, zakończył się zwycięstwem robotników.

To właśnie dla upamiętnienia tego wydarzenia lokalne stowarzyszenie Fabryka Feniksa prowadzi od lat różne działania na rzecz żyrardowskich szpularek. Od 2005 roku członkowie stowarzyszenia corocznie organizowali inscenizację strajku w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa – po raz ostatni przygotowali ją w 2011 roku. Natomiast jesienią 2013 roku, dla uczczenia 130. rocznicy wybuchu strajku, Fabryka Feniksa wyprodukowała kilkudziesięciominutowy film „Strajk Szpularek – Historia Prawdziwa”, którego premiera odbyła się w styczniu 2014 roku w żyrardowskim kinie Len. Film został zrealizowany dzięki głównemu mecenasowi – prezesowi zarządu spółki Stara Przędzalnia Piotrowi Błażejewskiego, a także dzięki wsparciu wielu firm i instytucji oraz wysiłkowi ponad 150 statystów-wolontariuszy, którzy odegrali w filmie role robotników – szpularek i tkaczy oraz role elity fabrykantów – dyrektorów oraz kadry kierowniczej dawnych Zakładów Lniarskich. W rolę narratora całej opowieści wcielił się aktor Jarosław Gajewski – dyrektor artystyczny Teatru Polskiego w Warszawie. Fenomen tych działań polegał przede wszystkim na tym, że był dziełem żyrardowian, którzy z zamiłowania do własnego miasta, angażowali się w odtworzenie kawałka jego historii.

Po pięcioletniej przerwie, w ramach obchodów 100-lecia Miasta Żyrardowa, inscenizacja jednego z najważniejszych wydarzeń w dziejach Żyrardowa powróci. Zostanie zorganizowana w pierwszą sobotę października, prawdopodobnie na terenie Bielnika, także przy wsparciu grup rekonstrukcyjnych, w tym jazdy konnej. Stowarzyszenie liczy jednak na wsparcie mieszkańców, którzy chcieliby wziąć udział w inscenizacji i poczuć klimat sprzed 130 lat wcielając się w rolę robotnika Zakładów Lniarskich – tkacza albo szpularki! Nie trzeba być aktorem, nie trzeba posiadać również specjalnych umiejętności. Do uczestnictwa zapraszani są wszyscy mieszkańcy, bez względu na wiek, którzy chcieliby przyczynić się do upamiętnienia tak istotnego dla historii miasta wydarzenia. Stowarzyszenie szuka zarówno dzieci, młodzieży, osób dorosłych, jak i starszych, także tych pracujących niegdyś w fabryce lniarskiej. Zaprasza również całe rodziny do spędzenia wolnego czasu w angażujący i czynny sposób. Oprócz dobrej zabawy jest to również wspaniała okazja do uczestniczenia w odmiennej formą lekcji lokalnej historii. Zapytania lub zgłoszenia można wysyłać na maila: jacek.czubak@muzeumlniarstwa.pl lub pod numerem telefonu 536 400 199.

Projekt „Inscenizacja historyczna Strajk Szpularek z 1883 r.” został dofinansowany w ramach otwartego konkursu na realizację zadania publicznego w zakresie kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego w ramach obchodów roku Filipa de Girarda w 100-lecie nadaniu miastu Żyrardów praw miejskich, ogłoszonego przez Prezydenta Miasta Żyrardowa.

Serwis www.zachodniemazowsze.info jest patronem medialnym wydarzenia.

Na podst. inf. pras. Muzeum Lniarstwa